مقدمه
دانشگاه جامع علمی – کاربردی دانشگاهی نیمه دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که اساسنامه آن در مهرماه سال 1371 به تصویب شورای گسترش آموزش عالی رسید. این دانشگاه با هدف ارتقای سطح مهارت شاغلین بخش‌های مختلف اقتصادی و افزایش مهارت های حرفه‌ای فارغ التحصیلان مرکز آموزش که فاقد تجربه اجرایی می‌باشند تشکیل و با به کارگیری و سازماندهی امکانات، منابع مادی و انسانی دستگاه های اجرایی، دوره های علمی کاربردی در مقاطع کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد را برگزار می‌کند.
هدف از تأسیس این دانشگاه فراهم آوردن زمینه مشارکت سازمان ها و دستگاه های اجرایی دولتی و غیردولتی برای آموزش نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور است به نحوی که دانش آموختگان بتوانند برای فعالیتی که به آنها محوّل میشود، دانش و مهارت لازم را کسب نمایند. این سیستم آموزشی با بهره‌گیری از مدل Community college ایالات متحده آمریکا به ایران آورده شد و تنها سیستم Education center از نوع مهارت آموزی در ایران است.
الزامات قانونی و چشم انداز آموزش کشاورزی
- برخی اسناد بالادستی و الزامات قانونی بر اساس شرح وظایف سازمان اجرایی (وزارت جهاد کشاورزی) و آیین‌نامه های تشکیل مؤسسه آموزش عالی علمی – کاربردی جهاد کشاورزی به شرح زیر است:
- اصل سیام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: “دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم آورد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحدّ خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد”.
- ماده 55 قانون مقررات اداری مالی، استخدامی و تشکیلاتی وزارت جهادسازندگی مصوب سال 1367 مجلس شورای اسلامی “جهاد جهت برگزاری دوره‌های آموزش عالی با کسب مجوز و رعایت ضوابط وزارت فرهنگ و آموزش عالی و شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند اقدام به ایجاد مؤسسه آموزشی بنماید”.
- بند 4- شرح وظایف تفصیلی وزارت جهاد کشاورزی مصوب 25/4/1381 هیات وزیران “برنامه ریزی و اجرای
- آموزش‌های علمی – کاربردی و فنی حرفه‌ای شاغلان بخش کشاورزی و صنایع روستایی در چارچوب سیاست های مصوب و همچنین آموزش روش ها و فنون نوین کشاورزی و دامداری به تولید کنندگان مربوط”.
- سند راهبردی آموزش‌های عالی علمی- کاربردی بخش کشاورزی به منظور تحقق اهداف سند چشم‌انداز بخش کشاورزی و نقشه جامع علمی بخش کشاورزی در افق 1404 مصوب 1392 هیأت امنای مؤسسه آموزش عالی علمی – کاربردی جهاد کشاورزی
- ماده 6 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مبنی بر تکلیف دولت در واگذاری وظایف تصدیگری در خصوص اقدامات اجرایی از جمله امور اجرایی آموزشی.
ضرورت آموزش کشاورزی در استان قم
آموزش فعالان بخش کشاورزی از جمله وظایف وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها است که با هدف ارتقا و انتقال دانش کار، ایجاد مهارت‌های شغلی به منظور افزایش بهره‌وری، شناسایی و ارتقای معلومات و تجارب شاغلان بخش کشاورزی و ایجاد هماهنگی بین مهارت و دانش کار در سطوح آموزش کارکنان، آموزش بهره‌برداران، آموزش و سنجش مهارت کشاورزی، کار و دانش کشاورزی و آموزش علمی کاربردی صورت می‌گیرد.
اهداف آموزش‌های علمی – کاربردی
- ایجاد بستر مناسب برای فعالیت همه جانبه (علمی و اجرایی) در گسترش اعتلای دانش و پژوهشهای علمی – کاربردی.
- ارتقای شاخص‌های کمی و کیفی آموزش‌های کاربردی در جامعه.
- فراهم سازی زیربنای مناسب به منظور به کارگیری توان دانش آموختگان دوره های نظری در حل مسائل کاربردی.
- زمینه سازی زیربنای مناسب برای ایجاد انتقال فناوری نوین.
- توسعه سازوکارهای بهره برداری از ظرفیت‌های نیروی انسانی ماهر، صنعتگر و کارآفرین در بخش‌های صنعت، خدمات، کشاورزی، فرهنگ و هنر به عنوان مدرس به ویژه در حوزه‌های عملی و مهارتی.
براساس مفاد اساسنامه دانشگاه جامع علمی-کاربردی؛ هدف دانشگاه جامع فراهم آوردن موجباتی است که مشارکت سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی را برای تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور ممکن سازد. در همین راستا در انجام فعالیت‌های این دانشگاه، بر استفاده از کلیه منابع انسانی، مالی، تأسیساتی و تجهیزاتی بخش‌های اجرایی کشور تأکید میشود. بنابراین دانشگاه بر اساس ضرورت‌های کشور مأموریت یافته است نسبت به تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه های شغلی خاص متناسب با امکانات فنی موجود بخش‌ها و نهادهای اجرایی فعالیت نماید.
رویکرد دانشگاه جامع علمی- کاربردی، تأکید بر اجرای دوره‌های آموزشی با استفاده از امکانات فنی و خدماتی محیط کار و بهره‌مندی از پتانسیل موجود دستگاه متقاضی شامل امکانات کالبدی، نیروی انسانی و تجهیزات متناسب با فعالیت متقاضی مطابق استانداردهای آموزشی مصوب برنامه درسی اجرایی می‌گردد.
ضرورت تشکیل مرکز آموزش علمی – کاربردی کشاورزی بهارآوران نسترن
شرکت بهارآوران نسترن به شماره ثبت 2127 در تاریخ 17/09/1378 و با شناسه ملی 10860969596 و گواهی تأیید صلاحیت از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و گواهی صلاحیت پیمانکاری از سازمان برنامه و بودجه در رشته کشاورزی، رشته ساختمان و ابنیه و رشته آب، بیش از 77 پروژه مرتبط با حوزه کاری را اجرا نموده است.
این شرکت علاوه بر در اختیار داشتن فضای کالبدی شامل فضای آموزشی، کتابخانه، کارگاه، آزمایشگاه، امکانات رفاهی، اداری و فضای سبز و محیط کار شامل مزرعه و گلخانه‌های تولید گیاهان دارویی، سالن‌های پرورش دام و طیور، انواع ماشین آلات کشاورزی و خاک ورزی در قالب عقد تفاهم‌نامه و قرارداد با مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم؛ محیط‌های کار زیر را در مالکیت دارد که برای اجرای دروس عملی، کاربینی و کارورزی در اختیار دانشجویان قرار خواهد داد:
- سالن دامداری با مساحت 900 مترمربع عرصع و اعیان
- گلخانه و نهالستان تولید نهال گیاهان دارویی با مساحت 2000 متر گلخانه و عرصه 17600 مترمربع
- مزرعه تولید و پرورش گیاهان دارویی با مساحت 217000 مترمربع
- کارخانه در حال احداث تولید و فرآوری گیاهان دارویی با مساحت 2000 مترمربع
علاوه بر فضای آموزشی و محیط کار در اختیار شرکت، فضای کالبدی (آموزشی، رفاهی و فرهنگی) و محیط کار که برای استفاده دانشجویان، در قالب قرارداد بلند مدت در اختیار این شرکت می‌باشد موارد زیر است:
- کلاس آموزشی و اتاق اداری به تعداد 12 باب و مساحت مفید زیربنا 300 مترمربع با امکانات اداری و کمک آموزشی
- انبار به تعداد 2 باب و مساحت مفید زیربنا 120 متر مربع
- استادسرا به تعداد 1 واحد با مساحت مفید زیربنا 75 متر مربع
- سالن ورزشی با مساحت مفید 670 متر مربع
- سالن اجتماعات با مساحت مفید 110 متر مربع با امکانات صوتی و تصویری
- آزمایشگاه عمومی با مساحت مفید 80 متر مربع با وسایل و تجهیزات کامل آزمایشگاهی
- آزمایشگاه خاکشناسی با مساحت مفید 120 متر مربع با وسایل و تجهیزات کامل آزمایشگاهی
- آزمایشگاه تشریح جانوری و شیلات با مساحت مفید 80 متر مربع با وسایل و تجهیزات کامل آزمایشگاهی
- آزمایشگاه کشت بافت گیاهی با مساحت مفید 36 متر مربع با وسایل و تجهیزات کامل آزمایشگاهی
- آزمایشگاه استخراج اسانس و عصاره گیاهی با مساحت مفید 24 متر مربع با وسایل و تجهیزات کامل آزمایشگاهی
- محوطه، پارکینگ و فضای سبز با مساحت حدود 3500 متر مربع
- مزرعه آموزشی با مساحت 20 هکتار واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر با ادوات و تجهیزات کشاورزی
- مزرعه انواع گیاهان دارویی با مساحت 2 هکتار واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر
- گلخانه‌های آموزشی با مساحت 1000 متر مربع واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر
- سالن تکثیر آبزیان به مساحت 1000 متر مربع واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر
- استخر ذخیره آب و پرورش آبزیان با مساحت 4000 متر مربع واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر
- سالن نگه‌داری دام سبک با مساحت 300 متر مربع واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر
- سالن نگه‌داری حیوانات آزمایشگاهی با مساحت 300 متر مربع واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر
- کارگاه تعمیر ماشین آلات کشاورزی با مساحت 250 متر مربع واقع در جاده قدیم اصفهان، بعد از بوستان غدیر
- انواع ماشین آلات کشاورزی شامل تراکتور و ادوات خاک ورزی و برداشت محصول، انواع سمپاش‌ها و کودپاش‌ها
- سالن پرورش طیور با مساحت 300 متر مربع واقع در جاده کاشان، بعد از پادگان خیبر
جامعه هدف و ابعاد طرح
جامعه هدف با در نظر گرفتن گزینه‌هایی از جمله بازسازی و جوانسازی هرم نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی، توجه به افزایش سطح سواد تولیدکنندگان در بخش کشاورزی به عنوان پیشگامان عرصه تولید و خودکفایی در امنیت غذایی، فراهم نمودن زمینه‌ی مناسب برای جذب دانش‌آموزان واجد شرایط به ویژه فرزندان کشاورزان و تولیدکنندگان و اعضای تعاونی‌های کشاورزی و منابع طبیعی در استان قم و استان‌های همجوار با اجرای دوره‌های آموزشی در مقاطع کاردانی، کارشناسی و آموزش‌های پودمانی و کوتاه مدت می‌باشد.
با توجه به بررسی‌های به عمل آمده و شناسایی جمعیت علاقمند و متقاضی دوره‌های مقطعدار، پیشبینی میشود تعداد متقاضی در ده رشته‌های پیشنهادی درقالب کاردانی حرفه ای، کاردانی فنی، کارشناسی حرفه‌ای و کارشناسی مهندسی فناوری به تعداد حداقل 20 نفر برای هر رشته در هر سال تحصیلی باشد. مدت زمان مورد نظر برای اجرای طرح پنج سال خواهد بود.
جذب و اشتغال دانش آموختگان
هدف از اجرای دوره‌های علمی- کاربردی بازسازی و جوانسازی هرم نیروی انسانی شاغل، توجه به افزایش سطح سواد تولیدکنندگان در بخش کشاورزی، فراهم نمودن زمینه‌ی مناسب برای جذب دانش‌آموزان واجد شرایط به‌ویژه فرزندان کشاورزان و تولیدکنندگان و اعضای تعاونی‌های کشاورزی و منابع طبیعی است که اکثریت شاغل هستند، با این حال پیشنهاد رشته‌های تحصیلی با توجه به پتانسیل استان قم از نظر جذب نیروی کار متناسب با آن رشته‌ها و ظرفیت اشتغال در بخش کشاورزی استان خواهد بود.
برنامه پنج ساله آموزش در “مرکز آموزش علمی – کاربردی کشاورزی بهارآوران نسترن”
برنامه آمایش آموزش عالی در این طرح با توجه به بررسی‌های به عمل آمده و شناسایی جمعیت علاقمند و متقاضی دوره‌های مقطعدار تهیه شده است. جمعیت هدف بر اساس شاغلین در بخش دولتی، تعاونی و خصوصی متناسب با نیاز شغلی ایشان در نظر گرفته شده است.
به استناد مواد 21 و 23 قانون بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم متولی نیازسنجی، برنامه‌ریزی و اجرای دوره‌های آموزش کارکنان، آموزش بهره‌برداران، کار و دانش کشاورزی، آموزش و سنجش مهارت کشاورزی، آموزش‌های رسمی و آموزش علمی- کاربردی است. پیشنهاد دوره‌های آموزش کشاورزی در “مرکز آموزش علمی – کاربردی کشاورزی بهارآوران نسترن” نیز با هماهنگی دستگاه متولی سیاستگذاری آموزش و پژوهش کشاورزی در استان خواهد بود.
دوره‌های درحال اجرا در “مرکز آموزش علمی – کاربردی کشاورزی بهارآوران نسترن” در پذیرش مهرماه سال 1398 شامل 107 نفر دانشجو در رشته‌های: کاردانی فنی باغبانی- گیاهان دارویی و معطر، کاردانی حرفه‌ای بهداشتیاری دامپزشکی، کاردانی حرفه‌ای دامپروری – پرورش طیور صنعتی، کارشناسی مهندسی فناوری باغبانی – گیاهان دارویی و معطر و کارشناسی مهندسی فناوری باغبانی – تولیدات گلخانه‌ای است.
همچنین براساس نیازسنجی صورت گرفته و محیط کار در اختیار دستگاه متقاضی علاوه بر دوره‌های کاردانی و کارشناسی در حال اجرا در این مرکز؛ برای پذیرش دانشجو در مهرماه 1399 دوره‌های کاردانی آبیاری – انتقال و توزیع آب کشاورزی، کاردانی شیلات – تکثیر و پرورش آبزیان زینتی، کاردانی باغبانی – گل و گیاه زینتی، کاردانی منابع طبیعی-آبخیزداری، کاردانی صنایع غذایی – گوشت و فرآورده های گوشتی، کارشناسی بهداشت مواد غذایی با منشأ دامی پیشنهاد می‌گردد.